ध्रुव- रविजी, मैले अगिल्लो हप्ताको कार्यक्रममा पनि थोरै चर्चा गरेको थिएँ कि- छिङ्गहाई-तिब्बत रेलमार्ग संसारकै सबैभन्दा अग्लो भूभागबाट गुड्ने रेल हो । अग्लो भूभागको वायुमण्डलमा हामीले श्वास फेर्ने चाहिने अक्सिजन ग्यासको कमी हुनाले यात्रुहरुलाई रिङ्गटा लाग्ने, वाकवाक लाग्ने, खान मन नलाग्ने, टाउको दुख्नेजस्ता लक्षणहरु देखा पर्नसक्छन् । मेरो हकमा पनि लेक लाग्ने समस्याले थोरै असर गर्यो भन्नुपर्छ । सुरुमा म तपाईंलाई गतसालको अनुभव सुनाउँछु । गत साल मैले पहिलो पटक छिङ्गहाई-तिब्बत रेलमार्गबाट यात्रा गरेको थिएँ । सुरुमा त मलाई कुनै असर परेको थिएन । म पहाडमा जन्मेर हुर्केको हुनाले मलाई लेक लाग्ने समस्याले कुनै असर गर्दैन भन्ने लागेको थियो र बाटोमा मेरा विदेशी मित्रहरुले पनि तपाईंलाई केही हुँदैन भनेर भनिरहनुभएको थियो । रेलमार्ग वरिपरिको प्राकृतिक दृश्य र साथीहरु हाँसो मजाक गर्दैगएको हुनाले पनि मैले त्यसको बारेमा खासै ध्यान दिएको थिइनँ । यसैक्रममा एकपटक अलि हतारहतार गरेर शैचालय गएको बेलामा भने मलाई एक्कासी रिँगटा लाग्यो । म रेलको डिब्बाको भित्तामा आडेस लगाएर थुचुक्क भुइमा बसेँ र केही बेर आँखा चिम्लिएँ । करिब एक मिनेटमा नै मलाई राहतको महसुस भयो । एक पटक त्यस्तो भएपछि जहिले पनि म बिस्तारै हिड्न थालेँ । त्यसपछि भने मलाई कुनै समस्या परेन ।

रविजी, यात्रुहरुलाई लेक लाग्नबाट बचाउनका लागि रेल पैचिङ्गबाट छिङ्गहाई-तिब्बत खण्डमा पुगेपछि अर्थात् पैचिङ्गबाट हिडेको दोस्रो दिनमा रेलमा यात्रुहरुका लागि कृत्रिम अक्सिजन दिने ब्यवस्था गरिएको छ । अझ त्यो रेलभित्र दिइएको अक्सिजन ग्यासले पुगेन भने हरेक यात्रुको सीटमा पनि अक्सिजन लिनसक्ने ब्यवस्था गरिएको छ । हरेक यात्रुलाई चाहिने आक्सिजनको मात्रा फरक फरक हुन्छ । त्यसैअनुसार हरेक यात्रुले आफूले चाहेको बखत आवश्यकताअनुसार अक्सिजन ग्यास प्रयोग गर्न सक्छन् । तर मलाई त्यसरी एक पटक रिँगटा लागेता पनि अक्सिजन कृत्रिम ग्यास भने लिनुपरेन ।

रवि- दोस्रो पटक जाँदा पनि कुनै समस्या देखियो कि ?

ध्रुव- रविजी, पहिलो पटक रिङ्गटा लागेको हुनाले दोस्रो पटकको यात्रामा भने म निकै बिस्तारै हिडेको थिएँ । तर यसपटक दोस्रो दिनमा हल्का टाउको दुखेको हो कि जस्तो अनुभव भयो । त्यसो त हाम्रो गन्तब्यस्थल तिब्बतको सदरमुकाम ल्हासा पुग्न तीन चार घन्टाको बाटो मात्र बाँकी थियो । मैले टाउको दुख्लाजस्तो भयो भनेपछि मेरी श्रीमतीले रेलका होस्टेजलाई खवर गरिन । बडो नम्र र मिजासिलो स्वभावमा ती होस्टजले मेरो स्वास्थ्यस्थितिका बारेमा सोधे । उनले मलाई अलि बढि तातो पानी पिउन सल्लाह दिए र टाउको दुख्न कम नभएमा वा टाउकोको दुखाइ बढेमा तुरुन्त उनलाई खवर गर्न उनले अनुरोध गरे । उनी गएपछि मैले प्रशस्त पानी पिएँ । त्यहाँ रेलमा चौबीसै घन्टा उमालेको पानी पाइने ब्यवस्था छ । यसरी पानी धेरै पिएपछि मेरो टाउको दुख्ने समस्या कम हुँदैगयो । मलाई भने धेरै हल्का अनुभव भइसकेको थियो । तर ती होस्टेजले हरेक 10-15 मीनेटको फरकमा आएर मलाई सोधिरहन्थे । उनको हेरचाह र चासो देखेर पनि मलाई धेरै हल्का भइसकेको थियो । वास्तवमा यो सानो समस्याबाहेक मलाई यसपालीको यात्रामा अरु कुनै समस्या देखिएन ।

रवि- श्रोताहरु, हामीले छिङ्गहाई-तिब्बत रेलमार्गबाट यात्रा गर्दा लेक लाग्नसक्ने विषयमा कुराकानी गरिरहेका छौं । ध्रुवजी, तपाईंले अन्य यात्रुहरुलाई कुनै समस्या परेको देख्नुभयो कि ?

ध्रुव- रविजी, वास्तवमा मलाई देखिएको समस्या पनि निकै सामान्य हो । मसँगै यात्रा गरिरहेका अन्य मित्रहरुलाई कुनै असर परेन । म हाम्रो डब्बामा मात्रै सिमित नभएर अरु डिब्बामा पनि हेर्न गएको थिएँ । यात्रुहरु कोही गफमा मस्ती थिए भने केही खानमा मस्त थिए । त्यहाँ कसैलाई पनि स्वास्थ्यसम्बन्धी समस्या परेको मैले जानकारी पनि पाइनँ ।

सायद सबैले सजकता अपनाएका थिए । किनभने अधिकांश यात्रुहरु उमालिएको पानी लिनका लागि आउनेजाने गरिरहेका देखिन्थे । वास्तवमा मैले पनि दोस्रोपटकको यात्रामा अलि बढी पानी पिएको भए खासै कुनै समस्या नदेखिने रहेछ रविजी ।

रवि- स्वास्थ्यसम्बन्धी कुनै समस्या पर्यो भने त रेलभित्रै स्वास्थ उपचारको ब्यवस्था छ नि, होइन र?

ध्रुव- हो रविजी । मैले अघि नै पनि भनेको थिएँ । मलाई टाउको दुखेको बेलामा मलाई हेर्न आएका रेलका सहयोगी कर्मचारी पटक पटक म भएको ठाउँमा आएर मलाई डाक्टर बोलाउनुपर्छ कि भनेर सोधेका थिए । मैले हरेक पटक पर्दैन भनिदिएँ, किनभने हल्का टाउको दुख्ने समस्‍या केही समयमा नै हराएको थियो । यस्तो भएता पनि रेलका सबै यात्रुहरुको लागि भनेर रेलभित्रै औषधि र प्राथमिक उपचारका साथसाथै दक्ष डाक्टर, नर्सलगायतका स्वास्थ्यकर्मी र सहयोगीको ब्यवस्था गरिएको छ । कसैलाई कुनै समस्या पर्ने बित्तिकै स्वास्थ्यकर्मी उपस्थित हुन्छन रे । तर मेरो भाग्य भन्नुपर्छ मैले त्यस्तो कोही बिरामी परेको वा कसैले उपचार गराइरहेको घटना भने देख्न पाइनँ ।