चीनको तिब्बती जातिको इतिहास निकै पुरानो छ। त्यसले हिउँदे टारभूमिमा उज्यालो तथा रहस्यपूर्ण तिब्बती सँस्कृति सिर्जना गरेको छ। टुपो राज्य वंश चीनको इतिहासमा सबैभन्दा शक्तिशाली राज्य वंश हो। पहिलेदेखि टुपो राज्य वंशका राजाहरूको शव तिब्बतको शान नान क्षेत्रमा रहेको तिब्बती राज्यको समाधिस्थलमा राखिएको छ। आजको कार्यक्रममा तपाईहरू हामीसँगै हजारौं वर्षको इतिहास बोकेको तिब्बती राज्यको समाधिस्थलको यात्रामा जाऔं।
शान नान क्षेत्रमा पर्ने च ताङ गाउँबाट पश्चिमतिर तीस किलोमीटर हिंडेर टुपो राज्य वंशका राजाहरूको समाधिस्थल पुगिन्छ। यो तिब्बतमा भएको सबैभन्दा ठूलो पैमानाको राजाको समाधिस्थल हो। त्यो शान नान क्षेत्रको छ्युङ चे जिल्लाको विपरीत दिशामा रहेको फि र शान पहाडमा अवस्थित छ। यहाँ आनन्ददायी मौसम अनि जमिन राम्रो छन्। यसका साथै यहाँ सुन्दर पहाड तथा राम्रो प्राकृतिक वातावरण छ। धेरै वर्षअघि यहाँ प्राचीन तिब्बती जातिको उद्गमस्थल थियो। शान नान क्षेत्रको पर्यटन व्यूरोका प्रमुख छ्यु लिन भन्नुहुन्छ,
आवाज एक
यिनीहरू तिब्बती राजाका समाधिस्थलहरू हुन्। यहाँ सातौं शताव्दीदेखि नवौं शताव्दीसम्मको अवधिमा अर्थात उनान्तीसौं राजादेखि एकचालीसौं राजासम्मका समाधिस्थलहरू हुन्। सम्पूर्ण समाधिस्थलहरू तीस लाख पचास हजार वर्गमीटरको क्षेत्रफलमा रहेका छन्। इतिहासको रेकर्डबमोजिम् एकाइस वटा समाधिस्थल हुनुपर्छ। तथापि पूरातात्विक वस्तुको सर्भेक्षण गर्दा हामीले अठारवटा समाधिस्थल पाएका छौं। अहिले घरेलु रुपमा छुट्याइएका समाधिस्थलको संख्या नौ छ।
टुपो राज्य वंश चीनको इतिहासमा धेरै प्रसिद्ध थियो। प्राचीन कालका तिब्बती राजाहरूले प्रशस्त सम्पत्ति संकलन गर्नुभयो। यसका साथै उहाँहरूले विशाल दरबार, गुम्बा तथा समाधिस्थलको निर्माण गर्नुभयो। अहिले जमिनमाथि रहेका प्रायःजसो भवनहरू विद्यमानमा छैनन्। माथिल्लो ठाउँबाट तिब्बती राजाहरूको समाधिस्थल हेर्दा पहाडको छेउमा पर्ने समाधिस्थलहरू माटोबाट बनाइएका थुम्काजस्तै देखिन्छन्। तथापि हजारौं वर्षपछि तिनीहरू आधुनिक कालका व्यक्तिहरूको विश्लेषण पर्खिरहेका छन्। शान नान क्षेत्रको पर्यटन व्यूरोका प्रमुख छ्यु लिन भन्नुहुन्छ,
आवाज दुइ
सातौं शताव्दीदेखि नवौं शताव्दीसम्मको अवधि तिब्बतको इतिहासमा एउटा विशेष अवधि हो। टुपो राज्य वंशको यस समृद्ध अवधिमा सम्पूर्ण तिब्बतले हान जातिको संस्कृति स्वीकार गरेको थियो। केही मानिसले तिब्बतमा यस किसिमको माटोबाट बनाइएका थुम्काहरू जताततै रहेका कारण तिनीहरू समाधिस्थल नभएका कुरा बताएका छन्। तर उनीहरूको विचार ठीक छैन। पहिलो कारण पुस्तकमा यससम्बन्धी ठोस रेकर्ड रहेको छ। र दोस्रो कारण यस्तो किसिमको समाधिस्थलमध्येका तीन वटा थाङ वंशको समाधिस्थल भएका प्रमाणित भएको छ।
