प्राचीन लिच्याङ्ग सहरको रात्रीजीवन भाग -2

    श्रोताहरु, ध्रुवजीले चीनको सुन्दर युनान प्रान्तस्थित प्राचीन सहर लिच्याङ्ग भ्रमणका बेला लेख्नुभएका डायरीका अंशहरुलाई केही हप्ताअगाडिदेखि राख्तैआएका छौं । अगिल्लो हप्ताको कार्यक्रममा ध्रुवजीले प्राचीन लिच्याङ्ग सहरमा पैदलयात्रा गर्दाको अनुभव सुनाउँदै हुनुहुन्थ्यो । ध्रुवजी, आजको कार्यक्रममा लिच्याङ्ग प्राचीन सहरको रात्रीजीवनको विषयमा चर्चा गर्दै गर्छु भनेर अगिल्लो हप्ता भन्नुभएको थियो ।

    हजुर रविजी, चीनको युनान प्रान्तको पुरानो सहर लिच्याङ्ग सहरमा पैदलयात्रा गर्दा संगालेका अनुभवहरुको बारेमा कुरा गर्दै थिएँ । लिच्याङ्गको पुरानो सहरको रात्रीजीवन हेर्न पनि हामी पैदल हिँडेर नै गएका थियौं । युनेस्कोले विश्व सम्पदा सूचिमा सुचिकृत गरेको लिच्याङ्गको प्राचीन सहर प्रवेश गर्ने बेलामा विश्वसम्पदा सूचिको लोगो भएको संकेतचिन्ह देखे तापनि पुरानो सहर बाहिर कुनै पर्खाल देखिनँ । प्रतिरक्षाको लागि प्राचीनकालमा बनाइएको विशाल पर्खाल अर्थात् ग्रेटवालको देश भनेर विश्वप्रसिद्ध मुलुकको एउटा प्राचीन सहरको, त्यो पनि विश्व सम्पदा सूचिभित्र पर्ने ठाउँलाई घेर्ने गरेर बनाइएको कुनै संरचना नदेख्ता मलाई अचम्म लाग्यो। पछि मैले यसबारेमा स्थानीय बासिन्दासँग सोधेँ पनि रविजी ।

त्यो पुरानो सहर घेर्ने पर्खाल नबानाइनुका कारण के पाउनुभयो ध्रुवजी ?

    रविजी, चीनका प्राचीन नगरहरुमध्ये लिच्याङ्गबाहेक सबै पुरानो सहरमा बाहिरबाट पर्खाल लगाइएको छ । तर लिच्याङ्ग प्राचीन नगरलाई घेरेर कुनै पनि पर्खान नबनाइनुको कारणबारे स्थानीय जनताले मलाई एउटा रमाइलो कथा सुनाए । कथाअनुसार मु थर भएका सम्राट र तिनका सन्ततीहरुले 5 सय वर्षसम्म लिच्याङ्गको शासनभार सम्हालेका थिए । यदि चिनियाँ अक्षरको मुले लिच्याङ्गको गभर्नरको प्रतिनिधत्व गराउने र त्यो अक्षरलाई पर्खाल जनाउने एउटा फ्रेममा राख्ने हो भने खुन भन्ने अर्को चिनियाँ अक्षर बन्ने रहेछ । यो चिनियाँ अक्षर खुनले घेरा अथवा खतरा भन्ने बुझाउने रहेछ । त्यसैले प्रशासक मुका परिवार र सन्ततीहरु खतराको घेरामा भन्ने अर्थ लाग्ने भएको तथा मुका परिवार र सन्ततीहरु प्रशासक भइकन पनि सधैँ दुलोमा थुनिएको मुसोको हालत हुनेछन् भन्ने अर्थ लगाइएको रहेछ । त्यसैले लिच्याङ्ग प्राचीन सहरको घेर्ने किसिमले नगरको बाहिरपट्टी कुनै पनि पर्खाल नबनाइएको रहेछ ।

यो कथा कस्तो लाग्यो रविजी ?

यो कथा मलाई रमाइलो लाग्यो । चिनियाँ अक्षरको शुभ अशुभका बारेमा थुप्रै कथा र भनाइहरु छन् । तिनीहरुको बारेमा पछिपछि तपाईंले हाम्रा श्रोताहरुलाई जानकारी दिदैँ गर्नुहोला । अब भने श्रोताहरुलाई एउटा गीत राखुँ जस्तो लाग्यो । किनभने श्रोताहरुलाई एउटा मीठो नेपाली गीत राख्ने बेला पनि भएको छ ।

    हुन्छ रविजी । हामी पनि आराम गर्दै श्रोताहरुसँगै एउटा नेपाली गीत सुनौं र सँगसँगै मनोरञ्जन पनि लिऊँ। नेपाली गीतपछि मैले लिच्याङ्ग प्राचीन सरहमा साँझदेखि रातिसम्म देखेको रात्रीजीवनको बारेमा अरु बढी कुरा गरुलाँ ।

    श्रोताहरु, अब सुन्नुहोस यो मीठो नेपाली गीत ।

    श्रोताहरु, यो मीठो गीतपछि तपाईंहरुलाई पैचिङ्ग डायरीमा पुनः स्वागत छ । आजको कार्यक्रममा हामीले ध्रुवजीले चीनको युनान प्रान्तमा रहेको लिच्याङ्ग प्राचीन सहरको भ्रमणका बेला लेख्नु भएका डायरीका अंश राखिरहेका छौं । ध्रुवजी, भर्खरै बजाइएको गीतभन्दा अगाडि लिच्याङ्ग नगरबाहिर पर्खाल नभएको कुरा बताउँदै हुनुहुन्थ्यो तपाईंले ।

हजुर रविजी । लिच्याङ्ग प्राचीन सहरको रात्रीजीवन निकै जीवन्त देखिन्छ । त्यहाँका सबै पसल, होटल र रेष्टुराँहरु मध्यरातसम्म पनि खुल्ला रहेको मैले पाएँ । मैले लिच्याङ्गको भ्रमणका बेलामा स्थानीय विशेषतायुक्त सामान अर्थात् चिनोको रुपमा केही स्थानीय उत्पादन किनेको कुरा अगिल्लो हप्ताको कार्यक्रममा गरेँजस्तो लाग्छ । ती सबै सामान मैले राति नै किनेको थिएँ । त्यहाँ राति रहदाँ कस्तो लाग्छ भने त्यहाँका पसल, होटल र रेष्टुराँ कहिले पनि बन्द हुँदैनन् । अनि प्राचीन सहरका नगरवासीहरु कहिले पनि सुत्दैनन् । त्यसैले मैले त्यहाँको रात्रीजीवन निकै जीवन्त भन्न खोजेको हो । रविजी, लिच्याङ्ग प्राचीन सहरको रात्रीजीवनबाट त्यहाँको स्थानीय कला, संस्कृति र रहनसहनको विषयमा प्रत्यक्षरुपमा जानकारी हासिल गर्न सकिन्छ । त्यसको सँगसँगै आधुनिक गीतसंगीतबाट पनि मनोरञ्जन गर्न सकिन्छ । लिच्याङ्ग नगरका रहेक बार तथा रेष्टुराँहरुमा परम्परागत र आधुनिक गीत संगीतको प्रस्तुत गरिने गरेको मैले पाएँ । त्यति धेरै संख्यामा रहेको बारमा गाउने तथा नाच्ने कलाकारहरुको हिसाब गर्ने हो भने हजारौंको संख्या हुन्छ भन्ने लाग्यो । चिनियाँ तथा विदेशी पर्यटकहरु र स्थानीय बासिन्दाहरु पनि कलाकारहरुसँगै नाचगान र खानपिनमा मस्ति रहेको मैले पाएँ । सफा पानी बग्ने कुलोको छेउमा काठले मात्रै बनाइएका घरमा पनि टेबुल, मेचलगायतका सबै फर्निचर पनि काठकै छन् । त्यति मात्रै होइन गीतसँगै झुमेर ताली बजाउनका लागि दुई वटा काठका टुक्रा हरेक अतिथिलाई दिइने रहेछ । विभिन्न रङ्गका बत्तीसँगैको रङ्गीन साँझमा गीतसँगै रमाएका ग्राहकहरुले त्यही काठ टेबुलमा ड्याम ड्याम पारेर ढोक्ने रहेछन् । तालीको सट्टा प्रयोग गरिने काठको आवाज पनि मेरो लागि नौलो नै भयो ।

रविजी, मैले लिच्याङ्गको बारेमा कुरा गर्दागर्दै त्यहाँको स्थानीय संस्कृतिको बारेमा भन्न झन्डै बिर्सेको । त्यहाँ स्थानीय संस्कृतिको बारेमा पनि आजै कुरा गरौं कि ?

     हुन्छ ध्रुवजी, हामीसँग अझै केही समय बाँकी छ ।

     रविजी, लिच्याङ्गमा चीनको नासी अल्पसंख्यक जातिको बाहुल्यता पाइन्छ । नासी अल्पसंख्यक जातिका मानिसहरुले मुख्यरुपमा प्रस्तुत गर्ने तोङ्गचिङ्ग Dongjing सं‌गीत त्यहाँको विशेष र परम्परागत संगीत हो भन्ने मलाई लाग्छ । किनभने नासी अल्पसंख्यक जातिले प्रस्तुत गर्ने तोङ्गचिङ्ग संगीत चीनको ताओवादीहरुको प्राचीन संगीत पनि मानिन्छ । त्यसको साथसाथै चिनियाँ रक म्युजिक भएको "लिच्याङ्ग हिमालय संगीत पर्व"को गन्तब्यस्थलहरुमध्ये लिच्याङ्ग प्राचीन सहर पनि एक हो । चीनका ख्यातिप्राप्त पप संगीतकार छुइ चियनले यो पर्वको सुत्रपात गरेका थिए ।

चीनका 55 अल्पसंख्यक जातिमध्येको एक नासी जातिले लिच्याङ्गमा आफ्नै मौलिक तोङ्गपा संस्कृतिको पनि विकास गरेका छन् । जसमा चीनको तिब्बती संस्कृति र पीत नदीसँगैको मध्य समथर भूभाग र तल्लो भूभागको संस्कृतिको समिश्रण पनि पाइन्छ ।

      ध्रुवजी, आजको हाम्रो कार्यक्रमको निर्धारित समय सकिनै लागेको छ । त्यसैले अब श्रोताहरुसँग बिदा माग्नुपर्ने भएको छ ।

      हुन्छ रविजी । अर्को हप्ता हाम्रो श्रोताहरुसँग भेट भइहाल्छ नि ।

     श्रोताहरु आजको कार्यक्रमबाट सहकर्मी मित्र ध्रुव पौडेल र म रविलाई बिदा दिनुहोस् ।

      नमस्कार ।