रवि- श्रोताहरु, हामीले केही हप्ताअगाडिदेखिको पैचिङ्ग डायरीमा चिनियाँ खानाको विषयमा कुराकानी गरिरहेका छौं । ध्रुवजी, अगिल्लो हप्ताको कार्यक्रममा खाना खाँदा चीनमा चिसो पानी नपिउने चलन रहेको कुरा बताउनुभएको थियो । आज कुन विषयबाट कुरा अगाडि बढाउने विचार गर्नुभएको छ तपाईंले ?
ध्रुव- रविजी, मैल अगिल्लो हप्ताका दुइवटा कार्यक्रममा चिनियाँ खाना र पानीको बारेमा कुरा गरेको थिएँ । आज विशेष गरेर चिनियाँ खानाकै अरु विषयमा चर्चा गर्ने विचार गरेको छु ।
रविजी, म सुरुमा पैचिङ्ग आउँदाखेरी करिब दश वर्षअघि मैले पहिलोपटक चिनियाँ खाना खाएको थिएँ । त्यसबेला पैचिङ्ग पुगेको पहिलो दिनमा नै हामी एउटा चिनियाँ रेष्टुराँमा खाना खान गएका थियौं । चलनअनुसार सुरुमा चिसो खानेकुरा, अनि माछामासु, त्यसपछि सागसब्जी, अनि त्यसपछि भात अथवा मुख्य खाना, त्यसपछि सुप र पछिल्तिर पेयपदार्थ अर्डर गरिने र त्यसैअनुसार क्रमशः खाना टेबुलमा ल्याइने रहेछ । चिसो खाना टेबुलमा ल्याइएपछि सागसब्जी ल्याइयो । विशेष पाहुना भएकोलेले खाना अथवा तरकारी ल्याइएको भाँडो पहिला अतिथिको अगाडि राखिन्छ र अतिथिले खाएपछि बल्ल अरुले खाने चलन छ । यसर्थ हामीले लिनुपर्ने बाध्यता थियो । तर टेबुलमा ल्याइएको सागसब्जी काँचै भएको देखेर त्यो खाना हामीलाई साह्रै अप्ठ्यारो लाग्यो । पाहुना भएपछि नमिठो लागेपनि अरुका लागि खाइदिनुपर्ने अवस्था थियो ।
रविजीलाई पनि थाहा होला कि नेपालमा जुनसुकै तरकारी पनि लामो समयसम्म पकाउने गरिन्छ । तर चिनियाँहरुको खानामा रहेको सागसब्जीको परिकार लामो समयसम्म पकाइएको हुँदैन । म मात्रै होइन सबै नेपालीहरुलाई यहाँ तयार पारिएको काउली, बन्दा, साग, आलु, मुला, भन्टाजस्ता तरकारीका परिकार झन्डै-झन्डै काँचै लाग्छन् भने पनि हुन्छ । खानामा भएको प्रोटिन, भिटामिनलगायतका शरीरलाई आवश्यक हुने तत्त्वहरु बढी तापले बिग्रन्छन् । यसरी पकाइएका खानामा शरीरलाई आवश्यक लवण र भिटामिन क्षति हुने मात्रै नभई त्यस्तो खाना शरीरले सजिलै पचाउन नसक्ने चिकित्सकहरुले भनेको मैले सुनेको छु । यो कुरा मैले चीनमा मात्रै नभएर नेपालमा पनि धेरैको मुखबाट सुनेको हो । हरिया सागसब्जी धेरै बेर पकाउन हुँदैन भन्ने भनाइ सुन्ने गरे तापनि नेपालमा अधिकांशले धेरै समय लगाएर पकाउन छोडेका छैनन् ।
अब पैचिङ्ग बसेको चार वर्ष भइसकेको हुनाले यो अन्तरामा म अभ्यस्त भइसकेको छु र यस्ता काँचा तरकारीले मलाई खासै फरक पर्दैन । बरु आजकाल नेपाल जाँदा त्यहाँ बढी समय लगाएर पकाइका तरकारी खान मलाई अलि झिँजो लाग्ने गरेको छ ।
रवि- श्रोताहरु आजको कार्यक्रममा हामीले चिनियाँ खानाको बारेमा कुराकानी गरिरहेका छौं । ध्रुवजी आफ्नो कुरा अगाडि बढाउनुहोस् ।
ध्रुव- रविजी, यो छोटो सन्देशअगाडि मैले चीनमा तरकारी प्रायः काँचै हुने गरेर पकाइन्छ भनेर भनेको थिएँ । तर हरियो सागसब्जी यसरी काँचो रहने गरी पकाइए तापनि माछामासुजन्य तरकारी भने मज्जाले पकाइएको हुन्छ । धेरैजसो मासुको परिकार तात्त्तातै खान बढी मिठो र राम्रो हुने भएकोले मासुजन्य तरकारी, त्यसलाई अझ पकाउन मिल्ने गरी भाँडो र आगो पनि सँगसँगै टेबुलमा ग्राहकको अगाडि नै राखिन्छ । र, टेबुलमा राखिसकेपछि पनि स्प्रिट अथवा यस्तै प्रज्जवलनशील पदार्थको प्रयोग गरी तरकारी राखिएको भाँडोको तलतिरबाट लगातार ताप दिइरहिन्छ । यसरी पाक्दापाक्दै पकाइरहेको भाँडोबाट सीधै खाने चलन चाहिँ मैले नेपालमा देखेको छैन आजसम्म ।
रविजी, माछामासुकै कुरा गर्दा धेरै नेपालीहरुले सेकुवा मन पराउने गरेको मैले पाएको छु । तर चीनमा चाहिँ विशेष गरेर उत्तरपश्चिमी भाग सिन्च्याङ्ग प्रान्तका मानिसहरुले सेकुवा खान ज्यादै मन पराउँछन् । त्यसैले पैचिङ्गमा सिन्च्याङ्ग प्रान्तका मानिसहरुले खोलेका धेरै सेकुवाघर छन् । खोज्दै हिँड्ने हो भने एउटै गल्लीमा पनि चारपाँचवटासम्म सेकुवाघर भेटिन्छ । तर चीनमा माछामासुलाई कोइला अथवा आगोमा सीधा पोलिएको हुँदैन । यस्ता मासु सेक्ने चुलो अधिकांश ग्यासबाट चलाइन्छ भने केही विद्युतबाट । त्यसले गर्दा खानेकुरा कालो हुन पाउँदैन र ताप भित्रसम्म पुगेर सेकुवाजन्य परिकार राम्रोसँग पाकेको हुन्छ ।
सेकुवाकै कुरा गर्दा नेपालका धेरै ठाउँमा मैले सेकुवा फलामको सुइरोमा उनेर पोलेको देखेको छु । तर पैचिङ्गमा फलामको सुइरोको सट्टा बाँसबाट बनाइएको सुइरोको प्रयोग गरिन्छ । ती सुइरो एकपटकभन्दा बढी प्रयोग गरिँदैनन् । सेकुवा खाइसकेपछि अथवा त्यस्ता सिन्काहरु प्रयोग गरिसकेपछि सीधै फोहर फ्याक्ने कन्टेनरमा फ्याँकिन्छ । त्यसैले तुलनात्मकरुपमा ती बाँसको सुइरोमा उनिएका सेकुवा सफा पनि देखिन्छन् भने एकपटक मात्रै प्रयोग गरिने भएकोले खाना तुलनात्मकरुपमा बढी स्वस्थ हुन्छ भन्ने मलाई लाग्छ । मैले पनि बेलाबेलामा सेकुवा खाने गरेको छु । किनभने चीनमा सेकुवा प्रायः भेडाको मासुको मात्रै हुन्छ । भेडा अथवा खसीको सेकुवा जीरा र खुर्सानीको धुलो हालेर सेकिन्छ । र, त्यसकारण त्यसको स्वाद नेपाली स्वादसँग पनि मिल्छ । कतैकतै भने कुखुराको, कतैकतै माछाको, हाँसको आदिको सेकुवा पनि पाइन्छ । चीनमा बंगुरको मासु र गाईको मासुको सेकुवा बनाएको मैले थाहा पाएको छैन । त्यसैले गाईको मासु नखाने हामी नेपाली हिन्दू र बौद्ध धर्मालम्बीहरुले अलि ढुक्क भएर सेकुवा खाने गरेका छौं।
