पाठ तेह्र

वर्षाः सबैलाई नमस्कार। "दैनिक जीवनको चिनियाँ भाषा" कार्यक्रममा तपाईंहरुलाई स्वागत। म यस कार्यक्रमकी सञ्चालिका वर्षा।

कमलः नमस्कार सबैलाई। म कमल लम्साल।

वर्षाः अघिल्लो पाठमा हामीले मुख्यतया शिघ्र तयार पारिने खाद्यान्न खानेसम्बन्धी कुराहरुलाई चिनियाँ भाषामा कसरी भन्ने भन्नेबारेमा सिकेका थियौं। अब हामी तीमध्येका मुख्य-मुख्य वाक्यहरु दोहर्‍याएर सिकौं।

कमलजी, तपाईंलाई याद छ, "तपाईंलाई के खाने इच्छा छ?" भन्ने वाक्यलाई चिनियाँ भाषामा कसरी भनिन्छ?

कमलः यसलाई चिनियाँ भाषामा नी श्याँग ठ् शन् मो?भन्नुपर्छ।

वर्षाः ठीक छ। "श्याँग" को अर्थ "इच्छा" हो।

कमलः श्याँग

वर्षाः "ठ्"को अर्थ "खानु" हो।

कमलः ठ्। वर्षाजी, "मलाई एउटा हेमवर्गरर र एक कप कालो चिया दिनुस"भनेर चिनियाँ भाषामा कसरी भन्नुपर्छ?

वर्षाः वो याउ यी क हान पाउ, हाइ यौ यी पै होंग ठ्रा भन्नुपर्छ।

कमलः वो याउ यी क हान पाउ, हाइ यौ यी पै होंग ठ्रा।

वर्षाः कृपया मलाई भनिनुहोस्, यसमा कुन शब्द संख्याबोधक शब्द हो?

कमलः यसमा "यी क" र "यी पै" हुनुपर्छ। चिनियाँ भाषामा संख्याबोधक शब्दहरु सम्झन अलि गाह्रो छ।

वर्षाः "हान पाउ" हेमवर्गर

कमलः हान पाउ

वर्षाः "होंग ठ्रा" कालो चिया

कमलः होंग ठ्रा

वर्षाः "तपाईं यहीं खानुहुन्छ कि अन्तै लैजानुहुन्छ?" चाई ट्र अर ठ् हाई श् ताई चौ?

कमलः चाई ट्र अर ठ् हाई श् ताई चौ? "ट्र अर" को अर्थ "यहाँ वा यहीं" हो।

वर्षाः ठीक छ। "ताई चौ" को अर्थ "अन्तै लैजानु वा लग्नु" हो।

कमलः ताई चौ। अँ साँच्चै, वर्षाजी म चिनियाँ भाषामा "चर्पी कहाँ छ? भनेर सोध्न चाहन्छु। यस वाक्यलाई कसरी भन्नुपर्छ?

वर्षाः तपाईंले यसरी भन्नुपर्छः छिंग वन, शी शौ चेन चाई ना अर?

कमलः छिंग वन, शी शौ चेन चाई ना अर? अन्तिम वाक्य, "कृपया, मलाई तीन/चारवटा नेप्किन दिनुहोस्" लाई चिनियाँ भाषामा कसरी भन्नुपर्छ?

वर्षाः चिनियाँ भाषामा यस वाक्यलाई यसरी भन्नुपर्छ- छिंग कै वो ची ट्राँग छान चिन ट्।

कमलः छिंग कै वो ची ट्राँग छान चिन ट्।

वर्षाः "छान चिन ट्" को अर्थ "नेप्किन" हो।

कमलः छान चिन ट्

वर्षाः अब हामी अघिल्लो पाठको पूरा वार्तालाप सुनौं‍-

पूरा वार्तालाप

वार्तालाप एक

महिलाः नी श्याँग ठ् शन मो?

पुरुषः वो याउ यी क हान पाउ, हाई यौ यी पै होंग ठ्र।

वार्तालाप दुइ

महिलाः चाई ट्र अर ठ् हाई श् ताई चौ?

पुरुषः चाई ट्र अर ठ्।

महिलाः छिंग वन, शी शौ चेन चाई ना अर?

पुरुषः वाँग छेन चौ, चो क्वाई।

वार्तालाप तीन

महिलाः छिंग कै वी ची ट्राँग छान चिन ट्।

पुरुषः हाउ त, छिंग शाउ तंग।

कमलः आज हामीले सिकेका विषयहरुको पुनरावलोकन यत्ति नै। अब आजका मुख्य विषयहरुतिर लागौं।

आजका मुख्य विषयहरुः

नी मन यौ शन मो थ स छाई?

नी श्यु याओ ताउ ठ्रा मा?

छिंग वन नी याओ होंग ठ्रा मा?

वो मन ए ए ट् पा।

कमलः सामान्यतया चिनियाँ रेष्टुराँमा खाना खानुभन्दा पहिले हामी सधैं सोध्छौं- तपाईंकहाँ विशेष तिहुन/तरकारी के छ? किनभने चिनियाँ तिहुन/तरकारीका विभिन्न जात हुन्छन् र तिनका स्वादहरु भिन्नै खालका हुन्छन्। तिनको प्रायजसो स्थानीय विशेषता छ। जस्तै भनौं, स् छ्वान प्रान्तको तरकारी पीरो हुन्छ, शाँग हाईको तरकारी गुलियो हुन्छ। त्यसैले तपाईंले तरकारी माग्नुभन्दा पहिले स्पष्टसँग थाहा पाउनुपर्छ। होइन र?

वर्षाः तपाईंले ठीक भन्नुभयो। तपाई चिनियाँ भाषामा यसरी भन्न सक्नुहुन्छ- नी मन यौ शन मो थ स छाई?

कमलः नी मन यौ शन मो थ स छाई?

वर्षाः "नी मन" – "तपाईंहरु वा तीमीहरु"

कमलः नी मन

वर्षाः "यौ" – "छ"

कमलः यौ

वर्षाः "थ स"- "विशेष"

कमलः थ स

वर्षाः "छाई"- "तिहुन/तरकारी वा तरकारी"

कमलः छाई

वर्षाः नी मन यौ शन मो थ स छाई?

कमलः नी मन यौ शन मो थ स छाई? तपाईंकहाँ विषेश तिहुन तरकारी के छ?

वर्षाः बस, अब हामी पहिलो वार्तालाप सुनौं-

वार्तालाप एक

महिलाः नी मन यौ शन मो थ स छाई?

पुरुषः खाउ या। नी शी ह्वान मा?

महिलाः शी ह्वान।

कमलः सबैलाई थाहा भएको कुरा हो, पैचिंग सेकुवा हाँस विश्वको सबैभन्दा मीठो परिकार मानिएको छ। पैचिंगको यात्रा गर्न आएका मानिसहरुलाई त्यसको स्वाद लिने ठूलो रहर छ। मलाई पनि सेकुवा हाँस खान एकदमै मन पर्छ। "सेकुवा हाँस"लाई चिनियाँ भाषामा " खाउ या" भनिन्छ। ठीक छ?

वर्षाः एक दम ठीक। "तपाईंकहाँ विशेष तिहुन/तरकारी के छ?"- "नी मन यौ शन मो थ स छाई?"

कमलः नी मन यौ शन मो थ स छाई?

वार्तालाप एक

महिलाः नी मन यौ शन मो थ स छाई?

पुरुषः खाउ या। नी शी ह्वान मा?

महिलाः शी ह्वान।

कमलः माथि हामीले फेरि वार्तालाप एक दोहर्‍याएर सुनायौं। "चप्स्टिक अर्थात ख्वाई च्" चाहिं खाना खाँदा प्रयोग गरिने चिनियाँ विशेषतायुक्त साधन हो। भरखरै चीन आउनुभएका अथवा चीनमा धेरै समय नबस्नुभएका विदेशीहरुलाई खाना खाँदा चप्स्टिकको प्रयोग गर्ने बानी हुँदैन। त्यसैले वैटर सोध्न आउँछः नी श्यू याओ ताउ ठ्रा मा? "के तपाईंलाई चक्कु र काँटा चाहिन्छ?"

कमलः नी श्यू याओ ताउ ठ्रा मा?

वर्षाः "श्यू याओ" को अर्थ "चाहिनु" हो।

कमलः श्यू याओ

वर्षाः "ताउ" को अर्थ "चक्कु" हो।

कमलः ताउ

वर्षाः "ठ्रा" को अर्थ " काँटा" हो।

कमलः ठ्रा

वर्षाः "मा" भनेको सहायक शब्द हो। यसले प्रश्न सोध्ने काम गर्छ।

कमलः मा

वर्षाः नी श्यू याओ ताउ ठ्रा मा?

कमलः "नी श्यू याओ ताउ ठ्रा मा?" "के तपाईंलाई चक्कु र काँटा चाहिन्छ?

वर्षाः अब हामी वार्तालाप दुइ सुनौं।

वार्तालाप दुइ

पुरुषः नी श्यू याओ ताउ ठ्रा मा?

महिलाः पु, वो श्याँग श् ट्र योंग ख्वाई च्।

कमलः मलाई पनि थाहा छ, चिनियाँ चिया एकदमै प्रसिद्ध छ। मैले चिनियाँ साथीलाई दिउँसोको खाना खुवाउँदा उहाँहरुलाई कालो चिया चाहिन्छ कि चाहिदैन भनेर सोध्नचाहेको खण्डमा चिनियाँ भाषामा यसलाई कसरी भन्नुपर्छ?

वर्षाः तपाईं यसरी भन्न सक्नुहुन्छ- छिंग वन् नी याओ होंग ठ्रा मा?

कमलः छिंग वन नी याओ होंग ठ्रा मा?

वर्षाः "छिंग" – "कृपया"

कमलः छिंग

वर्षाः "वन्" – "सोध्नु"

कमलः वन्

वर्षाः "छिंग वन्" – "म सोध्नसक्छु कि"। शिष्टाचार भाव देखाउनका लागि चिनियाँहरु अरुसँग केही कुरा सोध्दा प्रायजसो वाक्यका अगाडि "छिंग वन" भन्ने वाक्यांशको प्रयोग गर्नेगर्दछन। उदाहरणका लागिः "छिंग वन, नी च्याओ शन् मो मिंग च्?" "छिंग वन, नी चो शन मो कोंग चो?"

कमलः छिंग वन्

वर्षाः "नी" – "तिमी वा तपाईं"

कमलः नी

वर्षाः "याओ" – "चाहिनु"

कमलः याओ

वर्षाः होंग ठ्रा

कमलः "होंग ठ्रा" – "कालो चिया" । यो कुरा हामीले अघिल्लो पाठमा सिकिसकेका छौं।

वर्षाः यस वाक्यमा "मा" एउटा सहायक शब्द हो। यसले प्रश्न सोधेको भाव दिन्छ।

कमलः मा। चिनियाँ भाषामा यसलाई वाक्यको अन्तमा मात्रै राख्नुपर्छ। मैले भनेको ठीक छ?

वर्षाः ठीक छ नि। जस्तै भनौं- छिंग वन, नी याओ होंग ठ्रा मा?

कमलः "छिंग वन् नी याओ होंग ठ्रा मा?" – तपाईंलाई कालो चिया चाहिन्छ कि?

वार्तालाप तीन

महिलाः यहाँलाई कालो चिया चाहिन्छ कि?

पुरुषः व श्याँग ठ्राँग ठ्राँग ट्रोंग को ल्यू ठ्रा।

कमलः चीनका युवा-युवतीहरु माझ हाल "ए ए भन्ने तरीका" एकदमै प्रचलित छ भन्ने सुनेको छु, मैले। यसको अर्थ आफूले खाएको खानाको पैसा आफै तिर्ने भन्ने हो। चिनियाँ भाषामा खानाको खर्च भाग लगाएर तिर्ने कुरालाई कसरी भनिन्छ?

वर्षाः तपाईं यसरी भन्नसक्नु हुन्छ- वो मन ए ए ट् पा।

कमलः वो मन ए ए ट् पा।

वर्षाः "वो मन" – "हामी"

कमलः वो मन

वर्षाः "ए ए ट्" – "भाग बाँडेर तिर्नु"

कमलः ए ए ट्

कमलः यस वाक्यमा "पा" सहायक शब्द हो।

कमलः पा

वर्षाः वो मन ए ए ट् पा। भाग बाँडेर तिरौं है।

कमलः वो मन ए ए ट् पा।

वार्तालाप चार

पुरुषः वो मन ए ए ट् पा।

महिलाः श्या छ् पा। ट्र छ् वो "माई तान" (खुवाउँछु)।

वर्षाः " वो मन"- "हामी"

कमलः वो मन

वर्षाः "ए ए ट्" – "भाग बाँडेर तिरौं"

कमलः ए ए ट्

वर्षाः वो मन ए ए ट् पा। भाग बाँडेर तिरौं।

कमलः वो मन ए ए ट् पा।

वर्षाः अब हामी मोटोमोटी रुपमा भरखरै सिकेका केही महत्वपूर्ण वाक्यहरुको पुनरावलोकन गरौं। अनि त्यसपछि हामी पूरा वार्तालाप सुनौं।

"थ स छाई" – विशेष तरकारी

कमलः थ स छाई

वर्षाः नी मन यौ शन मो थ स छाई?

कमलः "नी मन यौ शन मो थ स छाई?" – तपाईंकहाँ विशेष तरकारी के छ?"

वर्षाः "श्यू याओ" – "चाहिनु"

कमलः श्यू याओ

वर्षाः " ताउ ठ्रा" - "चक्कु र काँटा"

कमलः ताउ ठ्रा

वर्षाः तपाईंलाई चक्कु र काँटा चाहिन्छ? – नी याओ ताउ ठ्रा मा ?

कमलः नी याओ ताउ ठ्रा मा ?

वर्षाः "होंग ठ्रा" – "कालो चिया"

कमलः होंग ठ्रा

वर्षाः छिंग वन नी याओ होंग ठ्रा मा ?

कमलः "छिंग वन नी याओ होंग ठ्रा मा ?" – "तपाईंलाई कालो चिया मन पर्छ कि?"

वर्षाः अब हामी पूरा वार्तालाप सुनौं-

पूरा वार्तालाप

वार्तालाप एक

महिलाः नी मन यौ शन मो थ स छाई?

पुरुषः खाओ या, नी शी ह्वान मा?

महिलाः शी ह्वान।

वार्तालाप दुइ

पुरुषः नी श्यू याओ ताउ ठ्रा मा?

महिलाः पु, वो श्याँग श् ट् योंग ख्वाई च्।

वार्तालाप तीन

पुरुषः छिंग वन नी याओ होंग ठ्रा मा?

महिलाः वो श्याँग ठ्राँग ठ्राँग ट्रोंग को ल्यू ठ्रा।

वार्तालाप चार

पुरुषः वो मन ए ए ट् मा।

महिलाः श्या छ् पा। ट्र छ् वो "माई तान" (खुवाउँछु)।

कमलः अब हामी "चिनियाँ संस्कृतिका एक झलक"तिर लागौं।

चिनियाँ तरकारी पकाउने कलाले संसारमा नाम कमाएको छ। तथ्याङ्कअनुसार, चिनियाँ परिकारका प्रकार दश हजारभन्दा बढी छन। दीर्घकालीन ऐतिहासिक विकासका क्रममा चीनका विभिन्न ठाउँमा क्रमशः आ-आफ्नो स्थानीय विशेषतायुक्त सेटदार परिकार तयार भएका छन। तीमध्येका "आठवटा सेटदार परिकार" सबैभन्दा प्रसिद्ध छन्। तिनमा शान तोंग परिकार, स् छ्वान परिकार, क्वाँग तोंग परिकार, च्याँग सु परिकार, च च्याँग परिकार, फु चेन परिकार, हू नान परिकार र आन व्है परिकार समावेश छन। ती परिकारको फरक-फरक स्वाद छ। जस्तै भनौं, स् छ्वान परिकार धेरै पीरो हुन्छ, च्याँग सु परिकार अलि गुलियो हुन्छ र क्वाँग तोंग परिकार त्यतिको चिल्लो हुँदैन।

चीनमा च्याओ च् अर्थात म मको इतिहास एक हजार वर्षभन्दा लामो छ जुन चिनियाँहरुलाई सबैभन्दा मन पर्ने खानेकुराहरुमध्येको एक हो। त्यो खासगरी गहुँको पीठोको पातलो पिठोमा मासु वा सागपात हाली बेरिएको पानीमा उमालेर खाने चीज हो। त्यसको बाहिरी रुप चीनको प्राचीनकालको सुन/चाँदीका पैसा "युआन पाउ" जस्तै देखिएको हुँदा चिनियाँहरुमा वसन्त चाडका बेला च्याओ च् खाने चलन छ। त्यसले "धन-सम्पत्ति भित्र्याउने र मूल्यवान जवराहत लोभ्याउने भन्ने अर्थ दिन्छ।

वर्षाः हवस्त, आजको पाठ यत्ति नै। आजको पाठको अन्त्यमा म तपाईंहरुका लागि एउटा सानो प्रश्न छोड्नचाहन्छु। "हामी भाग बाँडेर तिरौं" लाई चिनियाँ भाषामा कसरी भनिन्छ?

कमलः तपाईंहरुलाई यस प्रश्नको सही उत्तर थाहा छ भने, हामीलाई आफ्नो जवाफ पठाउनुहोला। हाम्रो ठेगाना हो-

Nepali service, CRI-6,China Radio International, P.O. Box 4216,Beijing.P.R. China वा सी.आर.आई.पोष्ट नँ.-405 काठमाडौं नेपाल

वर्षाः हाम्रो कार्यक्रम फेरि सुन्नका लागि https://nepal.cri.cn मा लग गर्नुहोला। कार्यक्रमको बारेमा अरु बढी थाहा पाउनका लागि हाम्रो वेभ-साइट हेर्नुहोस्। नमस्कार म वर्षाको, चाई चेन।

कमलः म कमल लम्सालको पनि नमस्कार। चाई चेन।