अजयको अगस्ट 8को डायरी

      आज धेरै ठाउंमा गइयो । बिहान उठेर आठ बजे तिर नास्ता गरी नौं बजेदेखिको भ्रमण एकैक्षिणलाई दिउंसोको खानालाई दुई बजेतिर रोकियो र फेरि निरन्तर यात्रा गरियो । र होटेलमा एकै क्षिणको आराम पछि बेलुकीको खाना खाइयो ।

      सर्वप्रथम आज धेरै ठाउंमा घुमेकोले कुनै ठाउं बिर्सन सक्छ या क्रमबद्ध रुपमा नआउन सक्छ त्यसकारण पहिले बुँदागत् रुपमा नै लेख्छु । आज एकै दिन सात ठाउंमा घुम्यौं ।

      1) मूर्तिकला

      2) बृद्धाश्रम

      3) रक्सी फेक्ट्री

      4) तिब्बत पर्यटन ब्युरो

      5) वियर फेक्ट्री

      6) शेरा गुम्बा

      7) जोखाङ्ग मन्दिर

      यसरी सात ठाउंको अवलोकन भ्रमण गर्‌यौं ।

      बिहान हामी ल्हासा शहरबाट अलि टाढा औद्योगिक क्षेत्रको बाटो हुँदै तामामा चित्र कुँद्ने व्यवसायको अवलोकन गर्‌यौ । जहाँ देवी देवता तथा धर्मसँग सम्बन्धित अरु बस्तुको तामामा कुँद्ने कलाको अवलोकन गर्‌यौं । पहिले पहिले नेपाल पनि निर्यात गर्ने गरेको र माग अनुसार हाल पनि निर्यात हुने त्यहाँका सम्बन्धित व्यक्तिबाट जानकारी पाइयो । त्यसपछिको यात्रा थियो बृद्धाश्रम । त्यसअघि म हिजोसम्म यात्रामा साथ दिने ती चार जना चालकलाई सम्झन्छु । धेरै आँटिलो तथा मिलनसार थिए साथै एकजना त नेपाली पनि फाटफुट बोल्थ्यो । तपाईँहरू सबैलाई धन्यवाद ।

      म बृद्धाश्रमको कुरा गरि रहेको थिएं । सरकार र विभिन्न संस्थाबाट चलेको बृद्धाश्रम सुविधायुक्त थियो । भोजन घर साथै आफ्नो कोठामा सानो भान्छा शौचालय पनि जोडिएको र केही आवश्यक परेमा घण्टी पनि कोठामा राखिएको थियो । यहाँ हाल 97 जना बृद्धबृद्धा भएको जानकारी पाइयो । ती सबैको आफन्त या छोरा छोरी नभएकाहरू रहेछ । राम्रो वातावरण थियो । त्यसपछि हामी एउटा रक्सी कम्पनीमा गयौं । त्यहाँ उत्पादन विधी समेत हेर्न पायो रमाइलो लाग्यो । त्यो मात्र हो र प्याकेजिङ्ग भइ आएको बियर चाख्न पनि पाइयो । ताजा ताजा । हा हा हा।

       यसपछि भने हामी तिब्ब्त पर्यटन ब्युरोमा गयौं । हालको ताजा अवस्था बारे जानकारी लियौं । दिन प्रतिदिन पर्यटक बढेको भन्ने थाहा पायौं र यो सँगै बढेका पर्यटकलाई सेवा दिन समस्या भएको जानकारी पाइयो । भनेपछि पर्यटक कति बढेको रहेछ अन्दाज लाउन सक्छौं । यसक्रममा मैले नेपालबाट कति पर्यटक भित्रिन्छ भन्ने प्रश्न राखें । करिब पचास प्रतिशत नेपालबाट पर्यटक भित्रिने बतायो । मलाई त म मेरो घर नजिक छ जस्तो पनि भएको छ । नजिक भएर पनि टाढा । टाढा भएर पनि नजिक । यहाँ नेपाल र नेपालीको कुरा धेरै गरेको पाएं । साथै पर्यटन ब्युरोमा हाम्रो आँखी झ्याल राखेको पाएं । भिजित् नेपाल 2011 लेखिएको एउटा उपहार सजाएर राखेको पाएं ।

      त्यसपछिको यात्रा बियर फेक्ट्री थियो । अहिले यही बियर पिउंदै लेख्दैछु । तिबेत ग्रीन बार्ली बियर । यहाँको पनि अवलोकन गरियो र त्यहाँबाट खानाको लागि होटेल फर्क्यौं । भोक लागेर कि के हो आज यस होटेलको खाना पनि मिठो लाग्यो । खाना खाइसाथ हामी फेरि निक्ल्यौं । बिहार हेर्न । शेरा बिहार । अर्थात् गुम्बा । यो सन् 1419मा जाम्चेन छोजे शाक्य यशले बनाएको रहेछ । तिब्बतको दोस्रो ठूलो गुम्बा रहेछ । हाल जिर्णोद्वार भइरहेकोले सबै ठाउंको अवलोकन गरेनौं । तर त्यहाँ हामीले धर्म अध्ययनरत विद्यार्थीहरूको खेल भनूं या एक किसिमको काम भने हेर्न पायौं । त्यहाँ एक पुराना विद्यार्थीले नयाँ विद्यार्थीलाई प्रश्न राख्ने तरिका र छिटो उत्तर देऊ भनी गर्ने काम निकै नै रमाइलो थियो । उत्तर दिने विद्यार्थी बसेको हुन्छ भने प्रश्नकर्ता उठिरहेको हुन्छ र प्रश्नसँगै ताली पिट्छ र छिटो भन् भन्नलाई फेरि ताली पिट्छ । त्यो दृश्य रमाइलो थियो र हेर्नेको पनि भिड ठूलै थियो ।

      यसपछि आजको अन्तिम गन्तव्य स्थल गयौं । जुन ठाउंको भ्रमण गरेन भने तिब्बत आएको बेकार भन्ने गरिने ठाउं गयौं । त्यसको नाम हो जोखाङ्ग मन्दिर । त्यहाँ पुगेदेखि नै मनमा एक प्रकारको आनन्दभूति भएको थियो । मन्दिर बाहिरको सडकमा पसलहरू थियो । र मन्दिर अगाडि लम्पसार भइ प्राथना गर्ने हरू पनि त्यतिकै थियो त्यसैगरी पर्यटक पनि बाक्लो थियो । भित्र गयौं त्यहाँबाट भर्याङ्ग उक्लियौं । बरण्डा तथा कोठाहरू । अनि यसो एउटा ढोकाबाट बाहिर कौसी प्रवेश गरेको त । माइन्डब्लोयिङ्ग । भव्य मन्दिर र छानो । टिलिक्क टल्केको सुनको जलप लगाएको छानो । के गर्ने आफूले चिनियाँ बुझ्ने होइन । त्यहाँ चिनियाँमा सबै जानकारी दिँदै थियो । ललिताजीले पछि मलाई त्यसको इतिहास सुनाउनु भयो तर अझ सुन्न बाँकी छ पूरा सुनेको भए यहाँ लेख्थें । त्यही हो अब चिनियाँ भाषा मैले सिक्न पर्‌यो। ख्याल गरेको होइन अब सिक्छु । फेरि त्यतैको कुरा गरौं । अनि फेरि एक तलामाथि उक्लियौं । के भन्ने शब्द छैन । त्यहाँबाट पोताला दरबारको पनि दृश्य अति सुन्दर थियो । के कसरी भन्ने त्यहाँको रुप,ठाउं र वातावरणको । शब्द छैन । जहाँसम्म जोखाङ्ग मन्दिरको भ्रमण नगरे तिब्बतको यात्रा अधूरो भनेको सोह्रै आना सही हो । यति म पनि ठोकुवा गर्न सक्छु । नेपालीको लागि त अझै महत्व छ । राजकुमारी भृकुटी । मन्दिर पूरै नेपाली शैलीको । धेरै धेरै । कति लेख्ने । एकदम थकाई लागेको छ । एकै दिनमा त्यत्रो ठाउं घुमियो । धेरै कुरा मनमा साञ्चेको छु । कि थाकें भन्दै सबै लेखें । यसो माथिदेखि पढुं कि के । ए होइन होइन अब सुतुं । लेख्दै गए ईतिहास लेख्न पर्ला । अब दियो गफ फेरि अजयले । ल होइन होइन शुभरात्ती । मिठो निन्द्राको कामना ।